Groen wil betaalstaking mogelijk maken06 jun, 2016 Lees voor
Groen wil het stakingsrecht moderniseren en stelt nieuwe opties voor. Zo zou het mogelijk worden dat het treinpersoneel wel werkt, maar de reizigers gratis kunnen reizen. Groen-voorzitster Meyrem Almaci: “Vernieuw de overlegstructuren en maak andere vormen van stakingen, zoals betaalstaking, wettelijk mogelijk. Zo kan het personeel een sterk signaal geven aan werkgever en regering zonder de treinreizigers, hun bondgenoten, te treffen.”

Meyrem AlmaciPartijvoorzitster en federaal parlementslid
Door nu al dagen het spoorverkeer te verstoren schieten de vakbonden zichzelf in de voet. Wij willen zoveel mogelijk vermijden dat er klassiek gestaakt wordt, omdat dit voor de reiziger en de economie in haar geheel nadelig is. Reizigers zijn de eerste bondgenoten van het openbaar vervoer, het is niet logisch dat zij de eerste slachtoffers zijn. Groen-voorzitster Meyrem Almaci wil daar verandering in brengen door het overleg nieuw leven in blazen en andere stakingsvormen mogelijk te maken. Groen is geen voorstander van minimum dienstverlening. Deze voorstellen zorgen dat we het conflict ontmijnen en stimuleren maximum dienstverlening.
1. Betaal of sociale staking als alternatief voor minimum dienstverlening en wilde stakingen
We willen wet aanpassen om twee alternatieve actievormen te bieden, zodat er ook actie kan gevoerd worden zonder het werk neer te leggen, zodat de reiziger geen slachtoffer is van het sociaal conflict. Het is aan de vakbonden om te beslissen voor welke actievorm ze kiezen: de klassieke, impopulaire staking, of een van deze 2 actievormen.
a. De betaalstaking. Deze actievorm is nu niet mogelijk omdat hij teveel risico’s inhoudt voor personeel en reiziger. Daarom passen we de wet aan om mogelijk te maken dat:
i. Een betaalstaking uitdrukkelijk door de wet voorzien is als actievorm;
ii. De betaalstaking valt ook onder het stakingsprotocol: aanzegging, alarmbel en verplichte duidelijke communicatie naar de reiziger (zowel vanuit de onderneming als vanuit de vakbonden),
iii. Elke reiziger moet in het bezit zijn van een ticket voor de bewuste reis, maar aan de loketten en de automaten worden gratis tickets met vermelding ‘betaalstaking’ verspreid, indien het om een betaalstaking gaat conform het stakingsprotocol. De wet voorziet dat reizigers die in het bezit zijn van dergelijk ticket verzekerd zijn en niet kunnen beboet worden voor zwartrijden.
iv. In hetzelfde geval voorziet de wet de schorsing van treinabonnementen voor de duur van de betaalstaking (te regelen aan de loketten of automaten).
v. Alle werknemers moeten tijdens een betaalstaking gewoon aan het werk zijn en hun taken uitvoeren, inclusief tickets verspreiden en controleren (cfr punt iii). Het is de actievoerders ook expliciet toegelaten om tijdens de werkuren de reizigers te informeren over de motivatie van de betaalstaking. Zij ontvangen ook hun gewone loon min het bedrag van een stakingsvergoeding, die betaald wordt door de vakbond.
b. De actieve staking. Dit is een stakingsvorm die al bestaat in het buitenland (Italië, VS) maar niet als alternatief naast de klassieke staking. Voor ons is het dit duidelijk wel, en staat deze actievorm naast de klassieke staking, die onverminderd mogelijk blijft. Ook hiervoor wijzigen we de wet, om mogelijk te maken dat:
i. Een actieve staking uitdrukkelijk door de wet voorzien is als actievorm;
ii. De actieve staking valt ook onder het stakingsprotocol: aanzegging, alarmbel en verplichte duidelijke communicatie naar de reiziger (zowel vanuit de onderneming als vanuit de vakbonden),
iii. Voor de reiziger verandert er niks: hij moet betalen en het treinverkeer verloopt zoals op andere dagen.
iv. De werknemer werkt zoals gewoonlijk, stakers en niet-stakers. Stakende werknemers kondigen dit op voorhand aan. Zij ontvangen ook hun gewone loon min het bedrag van een stakingsvergoeding, die betaald wordt door de vakbond.
v. Voor elke werknemer die staakt moet de werkgever een bedrag in een fonds voor het goede doel storten (cfr punt vi). Op die manier is er een inzet van de staker + een nadeel voor de werkgever. De vakbond van de staker draagt bij (zoals bij een klassieke staking) én de werknemer bezorgt de werkgever een financieel verlies door zijn actie. Om de hoogte van het bedrag te bepalen dat de werkgever in het fonds stort, gaan we er van uit dat bij een staking van de helft van het personeel, dit bedrag hoger moet liggen dan de gederfde inkomsten bij een betaalstaking.
vi. Vakbonden en werkgever bepalen vooraf in gezamenlijk overleg naar welk ‘goed doel’ de middelen in het fonds gaan. De bestemming mag niks te maken hebben met werkgever noch werknemer. Dus niet bv een fonds voor investeringen in het spoor of een fonds voor de pensioenen van de werknemers. Anders ontstaat er een moral hazard. Bv wel: een armoedevereniging of de strijd tegen kanker.
2. Vermijden van stakingen door overleg te moderniseren
a. Een meer slagkrachtige Nationale Paritaire Commissie en de overlegorganen:
i. Ook de kleinere vakbonden vertegenwoordigd, zolang ze representatief zijn (dwz een voldoende aantal leden uit voldoende verschillende functies bij het spoor) zodat zij mee in het bad van het overleg zijn getrokken (en minder geneigd zijn om apart actie te voeren)
ii. Inhoudelijke versterking. Agendapunten zijn niet alleen modaliteiten ter uitvoering van regeringsbeslissingen maar ook adviezen voorafgaand aan regeringsbeslissingen.
b. Verdieping van het stakingsprotocol uit 2013. Dit protocol voorziet dat vakbonden altijd een stakingsaanzegging moeten doen (alarmbel) en leidde tot een vermindering van het aantal stakingen. We verdiepen het door:
i. Werkgever én vakbonden worden verplicht om hun positie tav de punten waar de staking over gaat, uiteen te zetten aan alle reizigers, via een te bepalen website (sanctioneerbaar).
ii. Jaarlijkse rapportage over de werking van het stakingsprotocol (alle conflicten in kaart en per conflict aangeven in welke fase het opgelost werd of eventueel uitmondde in een staking) en verplichte driejaarlijkse evaluatie.
iii. Te voorzien dat 24u stakingen starten ná de laatste trein en niet om 22u, zodat reizigers ’s avonds nog thuis geraken.
iv. Bepalen over welke punten er voorafgaand advies vereist is vanuit het sociaal overleg (cfr punt ii hierboven).
c. Invoeren van een sterke rol van sociale bemiddeling, die niet alleen kan optreden als het conflict al vast zit maar ook vroeger in het proces.